Hoe overleef je bewogen tijden
Het kan je zomaar ineens overkomen: je verliest een familielid, een geliefde wordt ziek of iemand gaat door bewogen tijden. Dingen die niet eens bij je op zouden komen, gebeurt jou of je familie nu. Het voelt of je leven in elkaar stort en alle zorgvuldig opgebouwde muren van jouw huis vallen in puin. Dit kan het leven dus ook doen. Deze onverwachte speling van het lot. Misschien helpt het je een lotgenoot te zoeken, iemand die erkent hoe heftig het is waar jij nu doorheen gaat. Wat mij heeft geholpen is het mantra: 'Ik kom hier doorheen'. Een lotgenoot vertelde me dat keer op keer en ik heb daar stevig aan vastgehouden. Keep swimming; de kust komt vanzelf weer in zicht.

Accepteer dat je geen controle hebt
Doordat we in Nederland leven en de meeste mensen het goed voor elkaar hebben, lijkt het alsof je je leven naar je hand kunt zetten. Alles lijkt vlekkeloos te verlopen. Maar dan gebeurt er ineens iets wat je leven he-le-maal op zijn kop zet. Het kan zo'n eye opener zijn om er echt bij stil te staan dat we eigenlijk weerloos zijn. We hebben helemaal niets voor het zeggen, dit leven is een vorm van Russisch roulette en ook ziekte kan zomaar toeslaan bij mensen die gewoon gezond leken. 

Leef bij de dag 
Het liefst wil je misschien wel in de toekomst kijken en zien wat je te wachten staat. Dit kan ook grote paniek opleveren, omdat je het misschien helemaal niet aankunt om de waarheid te horen. Daarom dit advies: Leef maar bij de dag. In het verleden zit allemaal pijn verborgen, de toekomst kennen we niet, maar in het hier en nu gaan we proberen te ontspannen te midden van dit alles. 

Koud douchen helpt 
Maandenlang deed ik het: de dag beginnen met een koude douche. We wisten dat het slecht gesteld was met de gezondheid van ons familielid en het helpt als je de rauwe waarheid hardop uitspreekt: dit komt niet meer goed. Maar ook hielden we vast aan het leven en zeiden tegen elkaar: Laten we alles op alles zetten om er dan maar het beste van maken, want dit is alles wat we nu nog kunnen doen. De kou zorgt ervoor dat je écht wakker bent en je ademhaling even opnieuw gereset wordt. 

Check je ademhaling
In tijden van nood kun je ongemerkt chronisch gaan hyperventileren. Dit heeft allerlei klachten tot gevolg zoals duizeligheid, slecht kunnen concentreren en een strakke band om je middel voelen. Mij helpt aldoor weer de box breathing van 4x4 tellen te doen. Je ademt als het ware een blokje rond en houd ook even de adem vast en ademt goed uit. Laat je adem goed door je lichaam gaan en voel hoe je buik uitzet, dat is de beste manier. Hulp inschakelen van een ademcoach kan ook zeker geen kwaad, aangezien ze je weer op het goede spoor zetten.

Kom uit je hoofd
Kun je niet meer stoppen met nadenken? Ben je alle scenario's aan het nalopen en word je onpasselijk van het vele nadenken? Wist je dat dit eigenlijk een mentale benadering is om je emoties te snappen. Je wilt ze 'pakken' of dragen met je mind. Maar emoties zijn er om gevoeld te worden. Focus op je lichaam en sta heel goed stil bij wat je allemaal voelt. Ga het eerlijke gesprek aan met jezelf. Wat leeft er in je onderstroom en wat hebben de bewogen tijden voor jou in gang gezet? Waar zit de angst in je lijf? Wanneer voel je een knoop in je maag? Adem er naar toe en probeer wat ontspanning te creëren.

Volwassen worden in de rouw
Een mooie metafoor voor rouw is dat je volwassen kunt worden in het proces. Eerst ben je een kind met grote en hele zichtbare emoties, gillend of huilend op de vloer omdat je niet krijgt waar je zo naar verlangd. Later kun je wat meer woorden geven aan je rouwproces en iets meer duiding geven aan wat er allemaal in je lichaam en geest gebeurt. Het vele huilen is gestopt en je gaat door met je leven. Later ben je een volwassene in de rouw en kun je beter omschrijven dat dit een scharnierpunt in je leven is geweest waardoor je leven én jij veranderd zijn. 

Als de rouwtrein je station binnen dendert
Bij sommige verliezen kan het je gebeuren: er gaan talloze deksels van potjes met verdriet waarvan je dacht dat je het allang verwerkt had. Bij mij passeerden alle erge dingen uit mijn leven in het diepst van de nacht de revue. Slapen kon ik dan wel vergeten, dus elke keer ging ik weer naar beneden in het holst van de nacht en zat ik daar weer met thee op de bank. Ok flashbacks, ik ben er klaar voor: kom maar door. Ik heb alles met open armen ontvangen en heb niets weggedrukt, waardoor de angst ook verdween voor de flashbacks en ook voor de nacht zelf. Dit kostte me bakken met energie en ik deed dan ook middagdutjes, sliep na het eten en ging op tijd naar bed. Net zolang de rouwtrein z'n hele lading geloost had en ik weer iets normaler de dagen door kwam.

Maak je wereld klein
Het bleek een goede tip in de early days van de rouw: houd je wereld maar klein. Begrens jezelf in alles. Voel aan wat je aankunt en bouw pas uit als je eraan toe bent. Die eerste keer naar de supermarkt na het verlies.. My oh my.. Alsof je hele opperhuid weg is en alle zenuwbanen open liggen, zo heftig voelde dat. Of de eerste keer weer naar je werk, als sardientjes in de trein en maar hopen dat je niet out gaat. Been there, survived it. Jij kunt dit ook. 

Bewegen en massages
Krijg je met de dag een pijnlijker lichaam? Begin heel klein met een bezoekje aan de sportschool. Ik koos een sportschool waar ook een Turks stoombad, sauna en tijdschriften zijn. Dat werden mijn beloningen na een rondje gym. Ik begon heel klein: 5 minuten op de crosstrainer en 5 minuten roeien. Daarna naar de wellnessruimte. En na de sessie voelde ik elke keer weer dat ik wat meer ontspanning had. Zorg dat je lichaam wat soepeler wordt als het totaal verkrampt is. Boek ook eens een massage als je last hebt van de spieren op je rug door een verkrampte ademhaling. Je lichaam zit vol verdriet.. zorg er goed voor door in beweging te blijven.

Anders leren kijken
Iemand verliezen die je eigenlijk niet kunt missen leert je anders te kijken naar het leven. Beschouwde je jezelf eerder als een persoon die het leven wel snapte, dan kan het gebeuren dat je anders hebt leren kijken door een lange periode van ziekte. Omdat je door een moeras van wanhoop bent gegaan, kan het zijn dat je nu waarde hecht aan andere, kleine, tastbare en voor jou nu heel wezenlijke dingen. Ik las eens een artikel over het losser benaderen van je geloof of je eerdere kijk op het leven. Mij helpt het om te denken: 'Dat is iets wat hoort bij mijn verleden en ik ben nu op onderzoek uit wat er nog bij mij past'.  Een hele zachte en milde benadering past hierbij goed. Ook mensen die je daarvoor de ruimte geven zijn onmisbaar.  

 

Een groot verlies verwerk je niet

die overleef je

Ik wens je de ruimte toe om een rouwproces te beleven dat eer doet aan jouw persoon, maar die ook ruimte houdt voor jou als persoon.